بعد از تشكيل شوراي متحده مركزي اتحاديه هاي كارگران و زحمتكشان ايران (شوراي متحده مركزي) در بهار سال ۱۳۲۳، شورا با عضوگيري كارگران منفرد و متشكل كردن آنها در صنف مربوطه، پايه ايجاد تعدادي از سنديكاهاي كارگري را بنيان گذاشت.
در همين سالها با تلاش شوراي متحده مركزي جمعي از كارگران تراشكار كه بيشتر آنها از ارامنه بودند، سنديكاي فلز كار مكانيك را تشكيل دادند بعد از غير قانوني شدن شوراي متحده در بهمن سال ۱۳۲۷ سنديكاي فلز كار مكانيك نيز به طور غير علني و توسط آقاي بهاري كه كارگر آهنگر و رابط بين سنديكا و شوراي متحده بود، به كار سنديكايي خود ادامه ميداد.جلسات اين گروه از كارگران عموماً توسط شوراي متحده برنامه ريزي شده و توسط مسئول مربوطه انجام مي پذيرفت. در سالهاي ۱۳۳۰ به بعد كه كمي اوضاع سياسي بهتر شد كارگران فلز كار مكانيك در خيابان منوچهري روبروي سفارت انگليس در پاساژ يا در قهوه خانه اي جنب اين پاساژ جلسات و گردهمايي هاي خود را برگزار مي كردند. فعالين و كارگران تشكيل دهنده سنديكاي كارگران فلز كار مكانيك در آن زمان اكثراً از ارامنه بودند كه هم فعاليت سنديكايي داشتند و هم فعاليت سياسي مي كردند. از كارگاههاي مهم تراشكاري آن زمان كه غالباً فعالين و رهبران سنديكاي كارگران فلز كار مكانيك را از دل خود بيرون مي داد، كارگاه تراشكاري بندار واقع در جنب ميدان قزوين بود، كارگران تراشكاري بندار از اعضاي اصلي و فعال اين سنديكا به شمار مي رفتند. در سال ۱۳۳۱ در لاله زار پائين تر از كوچه برلن دفتري جهت پيگيري مطالبات كارگران و امور سنديكا راه اندازي شد كه آقاي رحيم نوري به عنوان كادر حقوق بگير شورا امور سنديكا را به عهده گرفت رحيم نوري آهنگر ماشين بود. اما در اين سال او نگهبان گاراژي بنام خورشيد واقع در خيابان سپه كنوني جنب مجلس سنا بود، كه شاگرد مكانيكها و ديگر كارگران گاراژ را به سنديكا مربوط مي ساخت. يكي از همين شاگرد مكانيكها در دهه چهل موسس و رئيس سنديكاي كارگران كارخانه بتون باتيمان و بعد از انقلاب از اعضاي هيئت مديره سنديكاي كارگران فلز كار مكانيك مي شود.
از ديگر فعالين سنديكاي كارگران فلز كار مكانيك مي توان به اين افراد اشاره كرد: - روين استپانيان –آرس آوانسيان –حسين رامين ريخته گر –عزيز داوري آهنگر –سمباد باطري ساز كه حتي بعد از كودتاي ۲۸ مرداد هنوز هم فعال بودند. لازم به ذكر است در سالهايي كه هنوز وزارت كار تاسيس نشده بود، يكي از مهمترين كارهايي كه شوراي متحده به نيابت از طرف كارگران انجام مي داد رفع اختلافات ما بين كارگران و كارفرما بود كه به طريق ريش سفيدي انجام مي گرفت. آقاي بهاري يكي از افراد برگزيده شوراي متحده جهت مذاكره با كارفرمايان بود پس از كودتاي مرداد ۱۳۳۲ و در پي سركوب هاي وحشت بار، زماني كه مردم از خودشان هم مي ترسيدند گروهي از كارگران فلز كار و مكانيك با انگيزه دفاع از تعطيلي جمعه در حوالي ميدان قزوين و خيابان مخصوص در قهوه خانه ها گرد هم مي آمدند و به رغم آنكه مطابق قانون جمعه روز تعطيل و داراي مزد بود اما كارفرمايان با استفاده از فضاي وحشت بار پس از كودتا، روز جمعه را روز كار اعلام كرده و كارگران را وادار به انجام اين كار در اين روز مي كردند. دفاع از تعطيل كار در روز جمعه انگيزه قوي در بين كارگران فلز كار و مكانيك براي اجتماع در مكان هاي موجه همچون قهوه خانه بود. اين دسته از كارگران با مسائل صنفي آشنا بودند و ضمن آن به دليل شناخت از وضع موجود و ماهيت كودتاگران تا حدودي از بيان مشخص شعارهاي اساسي بيم داشتند اما نسبت به مسائل صنفي نمي توانستند بي تفاوت باشند. اين شيوه گردهمايي در قهوه خانه ها قريب يك سال و نيم ادامه داشت و در عين حال طي اين سال ها جمع كارگران فلز كار و مكانيك گسترش مي يافت. اين جمع شامل مكانيك ها، آهنگران، تراشكارها، جوشكارها و تعميركاراني بود كه در خيابان قزوين و گاراژهاي واقع در آن منطقه شاغل بودند و با فلزات و كار روي فلز شناخته مي شدند و درست به همين دليل بعدها پس از تشكيل هيات موسس سنديكا، سنديكاي آنان به عنوان سنديكاي كارگران فلز كار مكانيك شناخته شد. از سرشناسترين كارگران سازمانده اين جمع مي توان از محمد ابراهيم سمرقندي كارگر مكانيك پمپ هاي انژكتوري و ابراهيم آلوچه اي كارگر تراشكار نام برد. گروهي ديگر از كارگران نيز در محلي واقع در چهارراه پهلوي سابق گردهم مي آمدند كه آن محل توسط وزارت كار در اختيار اين دسته از كارگران كه عمدتاً نمايندگان صنف خود بودند قرار گرفته بود. اين كارگران به دليل مخالفت شان با احزاب چپ مورد حمايت وزارت كار بودند اما در عين حال كساني در بين آنها وجود داشتند كه داراي شخصيت سالم و مستقل و نيات خيرخواهانه بودند و مدت ها بعد در صنف كارگران سنديكاهاي مستقل درآمدند. اين بخش دوم از نمايندگان به تدريج به كارگران در قهوه خانه پيوستند و ايده سنديكا را مطرح كردند.
كارگران جواني در بين جمع كارگران فلزكار مكانيك حضور داشتند كه با جديت تمام مسائل صنفي را پي مي گرفتند از جمله اين كارگران شهيد اسكندر صادقي نژاد بود كه در آن زمان ۱۷ ساله و كارگر ميل لنگ تراش كارخانه بندار بود و بعدها به عنوان كادر سنديكايي در صنف فلزكار- مكانيك فعاليت هاي قابل توجهي داشت و طي نيمه دوم دهه چهل به همراه ديگر كارگران فلز كار نظير جليل انفرادي به صف مبارزان ضد رژيم پيوستند و طي فعاليت هاي چريكي شهيد شدند. در سال ۱۳۳۶ كارگران متمركز در قهوه خانه ها اطلاع يافتند كه كارگران چاپخانه در جايي با عنوان تشكيلات مركزي جمع مي شوند. از آنجا كه كارگران چاپ عمدتاً با سواد و داراي اسم و رسمي بودند مورد قبول كارگران ديگر واقع مي شدند. كارگران فلزكار و مكانيك در مراجعه به آنها متوجه مي شوند كه تشكيلات مركزي در پي فعاليت حزب مردم به رهبري علم و حزب مليون قوام در سال هاي ۳۷- ۳۶ شكل گرفته است و مسئول تشكيلات مركزي فردي به نام جلال جهان مير است. كارگران فلزكار مكانيك با انتخاب ۵ نفر از بين خود جهت مذاكره به جلال جهان مير مراجعه مي كنند و متوجه مي شوند كه مي توانند بدون پرداخت هيچگونه وجهي از امكانات تشكيلات مركزي حزب مردم استفاده كنند. در همين اوقات در مي يابند كه ميتوانند با تشكيل هيات موسس و برگزاري مجمع عمومي سنديكاي خود را تشكيل دهند. اولين مجمع عمومي كارگران فلزكار- مكانيك با حضور بيش از ۱۸۰ كارگر اواخر سال ۱۳۳۶ برگزار و طي آن ۱۵ نفر به عنوان نمايندگان كارگران در سنديكا برگزيده شدند. ابراهيم آلوچه اي بيشترين آراي انتخاب كنندگان را كسب مي كند. منتخبين كارگران در سنديكا عبارت بودند از داود شعاعي، غلامحسين نصيري، ناصر گازچي، امير رضايي، مصطفي مراد، قاسم خوشبخت، مرتضي فخار، عيسي قاقازاني، ابراهيم سمناني و ناصر مقدم كه از بين اين افراد ابراهيم سمناني مسئول تشكيلات، قاسم خوشبخت مسئول مالي، مرتضي فخار مسئول تبليغات و عيسي قاقازاني به عنوان رئيس برگزيده مي شوند. ناصر گازچي با سمت بازرس تشكيلات و يكي از اعضاي برجسته و فعال سنديكا به شمار مي رفت.
اساسنامه سنديكاي كارگران فلزكار- مكانيك در دوازده فصل مشتمل بر ۸۸ ماده به تصويب مجمع عمومي مي رسد و اسامي منتخبين به همراه مدارك جهت ثبت سنديكا به وزارت كار ارسال مي گردد كه در تاريخ ۲۹/۳/۱۳۳۹ پس از سه سال گواهي نامه ثبت سنديكاي كارگران فلزكار- مكانيك تهران و حومه طي شماره ۳۴ در اداره كل كار استان تهران به ثبت رسيده است. اما از زمان تشكيل سنديكا تا به ثبت رسيدن آن توسط اداره كل كار استان تهران سنديكا بي وقفه به فعاليت خود ادامه مي دهد.
در بين سال هاي ۴۲- ۳۷ سنديكا در محل تشكيلات مركزي به فعاليت هاي چشمگيري در راه توسعه سنديكايي از طريق عضوگيري از سراسر تهران و حومه و ايجاد كلاسهاي آموزشي و آموزش كادر به فعاليت مستقلانه خود ادامه مي دهد كه همين استقلال خواهي موجب وحشت مخالفين سنديكا در حزب مردم مي شود و حزب مردم سنديكاي فلزكار- مكانيك را از محل تشكيلات مركزي اخراج مي كند و سنديكا ناچار از اجاره محلي با چند اتاق جهت انجام فعاليت خود مي شود. با تدبير و هوشمندي و درايت غلامحسين نصيري عضو هيات مديره نامه اي خطاب به همه سنديكاهاي موجود نوشته شده و طي آن با توضيح شرايط پيش آمده و تأثير آن بر روند فعاليت سنديكا خواسته مي شود تا كمك هاي برادرانه خود را به سنديكاي كارگران فلزكار- مكانيك ارائه دهند.
سنديكاهاي مستقل به طور داوطلبانه به اعطاي كمك هاي نقدي و جنسي اقدام مي كنند و سنديكاهاي دولتي نيز به دليل توجه افكار عمومي و اعضاي زير مجموعه خود اقدام به ارسال كمك به سنديكا مي كنند كه طي آن كمك ها تمام اقلام مورد نياز سنديكا تامين مي شود. اين اقدام مدبرانه سنديكايي ضمن اعلان حقانيت سنديكاي فلزكار مكانيك و اثبات عدم وابستگي به حزب مردم، همكاري هاي برادرانه بين سنديكاها را تقويت و همبستگي آنان را موجب مي شود و ضمن آن پشتيباني وسيع كارگران را به نفع فعاليت سنديكايي فراهم مي آورد و در نهايت به بي حيثيتي حزب مردم صحه گذاشته و موجب مي شود كه حزب مردم تشكيلات مركزي را تعطيل و كليه سنديكاها را از آن محل بيرون كند.
دستيابي به اين موقعيت ها مرهون صداقت، استقلال خواهي،تماس مستمربا كارگران صنف از كارگاه هاي سه نفره تا كارخانجاتي نظير ليلاند موتورز، پرهيز از ظاهر سازي و برخوردهاي كليشه‌اي در سنديكاي كارگران فلزكار و مكانيك بود. سنديكاي كارگران فلز كار- مكانيك به دليل گستردگي و پراكندگي كارگران در سطح تهران و حومه فعاليت بسيار دشواري را پيش رو داشت. مشكلات ناشي از اين دو عامل همواره سنديكا را در معرض خطرات جدي قرار مي داد بنا به شناخت همين ويژگي از سوي رهبران سنديكايي كلاس هاي آموزشي كادر ايجاد شد و به تربيت نيروهايي كه بتوانند در اين گستردگي جغرافيايي تهران و پراكندگي و گوناگوني مشاغل مطابق اساسنامه و سنت هاي درست و اصولي سنديكايي اقدام كنند، پرداخت. از جمله افتخارات سنديكاي كارگران فلز كار- مكانيك حضور استاد غلامحسين نصيري در شوراي عالي كار بين سال هاي اوليه انقلاب و در زمان وزارت زنده ياد داريوش فروهر است. همچنين دفاع از مطالبات صنفي كارگران برگزاري جشن هاي اول ماه مه د رشرايط گوناگون، عضوگيري بي وقفه و قانونمند و تربيت كادرهاي سنديكايي، ارتقاي سطح دانش اقتصادي- اجتماعي كارگران عضو، ايجاد پايگاه هاي كارگري در مناطق، برگزاري جلسات آموزش اعضا در رابطه با تعاريفي از كارگر، روابط كار، مزد، ارزش اضافي، مزدكاري، جنسي – نقدي، اعتصاب و انواع آن (اعتصاب نشسته، تعرضي با قيد فرصت دهي براساس شرايط موجود) و برانگيختن حس مسئوليت و جلب اعتماد متقابل بين رهبري و اعضاي سنديكا از ديگر فعاليت هاي سنديكا طي سال هاي ي۱۳۳۶ تا آغاز تهاجم عليه سنديكاها در دهه ۶۰ بوده است.
يكي از ويژگي هاي فعاليت سنديكا برگزاري مجامع عمومي هر ساله به طور مرتب بود كه به دليل عدم تمركز كارگران در يك محل و جابه جايي كارگران از تهران به شهرستان ها صورت مي گرفت تا به اين وسيله همواره تعداد اعضاي هيات مديره سنديكا و بازرسان تامين باشد ضمن آن گزارش عملكرد سنديكا در اختيار اعضا در سراسر تهران و بخشهاي تابعه قرار گيرد و به همين دليل تعداد بي شماري از كادرهاي آموزش ديده همواره امكان پذيرش مسئوليت در هيات مديره را به دست آورند. سنديكايي با اين ويژگي ها و وسعت عمل و دقت نظر هيچ گاه مورد بي توجهي كارگران عضو قرار نگرفت و به همين خاطر در هيچ زمان از جانب كارگران اقدامي جهت انحلال سنديكا صورت نگرفت و سنديكاي كارگران فلزكار- مكانيك كه در حد و اندازه يك اتحاديه واقعي فعاليت داشت هرگز توسط هيچ مجمع عمومي منحل نشده است. سنديكاي كارگران فلزكار- مكانيك تهران و حومه به شماره ثبتي ۳۴ همچنان معتبر است و كارگران فلزكار مكانيك تلاش بي وقفه اي را در بازگشايي آن به كار خواهند بست
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر